Bạn thích nghe mp3, wav hay lossless khi lái xe?

Trong thời đại nhạc số lên ngôi, người ta luôn cố gắng sáng tạo ra các định dạng âm thanh khác nhau, với mục đích giảm thiểu dung lượng của file nhạc lưu trữ nhưng vẫn phải giữ được chất lượng âm thanh hoàn hảo.

Câu hỏi đặt ra là giữa vô vàn định dạng nhạc số hiện nay, từ MP3, WMA, AAC cho đến FLAC, ALAC, APE hay WAV, AIFF - chất lượng chúng khác nhau ra sao, chúng ta nghe nên loại nào, lưu trữ định dạng nào? Hãy cùng "giải ngố"!

Trước hết, chúng ta sẽ cần tìm hiểu những yếu tố căn bản của định dạng âm thanh với khái niệm PCM (Pulse-Code Modulation). Ra đời năm 1937, PCM là một trong những công nghệ đầu tiên hỗ trợ chuyển tín hiệu sóng âm (analog) thành kĩ thuật số (digital). Nôm na là nhờ PCM, chúng ta mới có thể nghe nhạc trên máy tính, đầu đĩa CD thay vì băng cát sét như các bậc cha ông trước đây.

PCM được đặc trưng bởi hai thành phần:

+ Tần số mẫu (sample rate): cho biết số lần tín hiệu âm thanh được đo và lấy mẫu trong một giây.

+ Độ dày bit (bit-depth): Hiểu một cách đơn giản, bit là những mã nhị phân (số 0 và số 1) dùng để tạo ra dữ liệu – hay những file nhạc mà chúng ta tải về. Đối với âm thanh kĩ thuật số (digital audio), bit-depth sẽ cho biết số lượng các bit được sử dụng để lưu trữ tín hiệu âm thanh.

Trên cả lý thuyết lẫn thực tế, âm thanh có độ phân giải cao sẽ chi tiết hơn âm thanh có độ phân giải thấp. Tuy nhiên, nó còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố khác như chất lượng thu âm, hệ thống âm thanh và quan trọng nhất là thính giác, sự cảm nhận âm nhạc của mỗi người.

Về bản chất, các loại định dạng âm thanh phổ biến trên thế giới sẽ được chia thành 3 nhóm: không nén (uncompressed), nén nhưng bảo toàn dữ liệu (lossless) và nén không bảo toàn dữ liệu (lossy).

- Không nén (uncompressed): WAV
Đúng như tên gọi, loại định dạng âm thanh này là nguyên bản, không bị nén và có dung lượng khá lớn như WAV, AIFF. Theo chuẩn định dạng này, cứ mỗi giây, âm thanh sẽ được lẫy mẫu với tần số 44.1 KHz (44100 lần/giây), mỗi mẫu được diễn tả bởi 16 bit dữ liệu. Vậy với 1 phút âm thanh, ta có:
Điều này giải thích tại sao, thông thường 1 đĩa CD có dung lượng 750 MB sẽ lưu được khoảng 74 phút nhạc, tương ứng bit rate chuẩn của âm thanh gốc là 44100 Hz X 2 kênh X 16bit = 1411 kbps (Kilobits/second).
WAV
WAV là dạng file âm thanh không nén dựa trên định dạng PCM, được phát triển bởi Microsoft và IBM vào năm 1991 để giúp người dùng sử dụng dễ dàng hơn trên các máy Windows. Tuy nhiên ở thời điểm hiện tại WAV đã trở nên phổ biến trên cả Mac và Windows.



- Nén không mất dữ liệu: nhạc lossless
Nếu dùng máy tính, bạn sẽ không xa lạ gì với Zip hay Rar - 2 phần mềm có khả năng giảm thiểu dung lượng file một cách đáng kể, nhưng dữ liệu của nó thì vẫn y nguyên. Đó cũng là mục đích của công việc nén không mất dữ liệu (lossess compression): giữ nguyên tín hiệu của âm thanh gốc.
Trên thực tế, dữ liệu âm thanh trong 1 bản thu cực kỳ đa dạng và sử dụng nhiều dữ liệu nên việc nén không có hiệu quả tối đa như Zip hay Rar đâu. Hiện tại, độ nén cao nhất có thể của kỹ thuật lossless compression là bằng khoảng 1/3 => 1/2 dung lượng gốc của âm thanh gốc, mỗi album lossless sẽ có dung lượng khoảng 200 đến 300 Mb.
- Nén không bảo toàn dữ liệu:  MP3, AAC, WMA, Vorbis...
Ở cái thời Internet chậm như rùa bò, giá ổ cứng thì đắt đỏ, việc download hay lưu trữ một đĩa nhạc CD với dung lượng hơn 700 MB tốn rất nhiều và thời gian, công sức. Đó là lý do tại sao những định dạng “nén không bảo toàn dữ liệu” ra đời, bằng cách hi sinh chất lượng và độ chính xác của âm thanh để giảm nhẹ dung lượng file nhạc.
Ngoài ra, tai con người cũng chỉ có khả năng cảm nhận những âm thanh có tần số nằm trong khoảng 16Hz - 20KHz, tần số ở ngoài dải âm này sẽ bị thuận toán nén loại bỏ. Việc này vừa tiết kiệm được số lần lấy mẫu cũng như số bit để mã hóa, từ đó tiết kiệm được dung lượng tối đa.

Định dạng lossless đã bị nén – bit-rate giảm xuống 1041 kbps – dung lượng cũng nhẹ hơn

Vậy cái giá của việc tiết kiệm dung lượng là gì? Trong quá trình nén, những âm thanh giả sẽ được "bù đắp" vào những phần mà nó loại bỏ đi, dẫn đến hiện tượng méo âm so với âm thanh gốc. Bạn cứ thử so sánh 1 bản mp3 64kbps với 1 file nén lossless hoặc 1 track trong CD gốc và dễ dàng nhận ra sự thay đổi này.
Tuy vậy, những định dạng lossy như MP3, AAC, WMA, Vorbis vẫn được sử dụng phổ biến hiện nay vì tính gọn nhẹ của nó. Với nhạc Pop, Rock, Dance (chứ không phải là nhạc cổ điển, vocal với các tần số âm thanh cao, nhạc cụ nhiều) thì định dạng lossy hoàn toàn có thể đáp ứng được nhu cầu của bạn.

Định dạng nhạc mp3 đã mở đã mở ra thời hoàng kim cho máy nghe nhạc Sony

Như vậy, đến đây bạn đã có thể phân biệt được nguồn gốc và sự khác nhau của WAV, lossless và MP3 - những định dạng nhạc số phổ biến hiện nay rồi. Như vậy nghe loại nào, lưu trữ loại nào sẽ tùy thuộc vào nhu cầu thưởng thức và thiết bị âm thanh của bạn.
Chúc các bạn nghe nhạc vui vẻ!

Nội thất ô tô Việt Anh – Phục Vụ Tận Tâm, Thành Công Bền Vững!
Website: noithatotovietanh.com
Chúng tôi cung cấp các sản phẩm nội thất ô tô chính hãng cho tất cả các dòng xe như loa siêu trầm, phim cách nhiệt, gập gương điện, dvd ô tô, cam hành trình ... Chúng tôi cam kết sản phẩm chính hãng. Bảo hành 24 tháng. Hoan nghênh các bạn đến với Việt Anh Auto!